Tài sản chung không còn, vợ chồng trong vụ án ly hôn có phải chịu án phí mặc dù có thỏa thuận?

Hiện nay, không ít trường hợp các đương sự là vợ chồng khi khởi kiện yêu cầu giải quyết việc chia tài sản chung với tài sản là động sản tạo lập được trong thời kỳ hôn nhân. Tuy nhiên, trong quá trình giải quyết vụ án, phía Tòa án phát hiện tài sản này đã không còn. Chúng ta hãy xem xét một vụ việc sau đây làm ví dụ:

Nguyên đơn là ông Trương Thanh Văn khởi kiện yêu cầu bị đơn là bà Mã Hồng Hoa; giải quyết việc nuôi con chung và yêu cầu bà Hoa phải chia cho ông ½ số tiền là tài sản chung của vợ chồng do bà Hoa giữ trước khi vợ chồng ly thân. Số tiền ông Văn yêu cầu là 150 triệu đồng. Quá trình giải quyết vụ án, bà Hoa cho rằng trước khi ly thân, vợ chồng có dành dụm chung 300 triệu đồng như chồng trình bày. Tuy nhiên, trong thời gian vợ chồng ly thân là hơn 01 năm, bà phải lo chi phí sinh hoạt, học tập của hai con và chi phí chữa bệnh của bà tại Bệnh viện Ung Bướu ở thành phố Hồ Chí Minh. Cho nên số tiền này hiện nay không còn nữa. Nhưng vì ông Văn muốn chia số tiền này nên bà cũng chấp nhận trả cho ông Văn số tiền 150 triệu đồng. Do các đương sự thỏa thuận giải quyết các vấn đề trong vụ án nên Tòa án lập biên bản ghi nhận thuận tình ly hôn và sự thỏa thuận của đương sự.

Tuy nhiên. Hiện vấn đề này vẫn còn những nhận thức khác nhau đó là : liệu bà Hoa có phải chịu án phí chia tài sản chung hay không trong vụ án này khi tài sản chung (tiền) đã không còn?

Ảnh: Nguồn Internet

Quy định của pháp luật

Theo quy định điểm b khoản 5 Điều 27 Nghị quyết số 326 (*) thì đối với trường hợp đương sự có tranh chấp về chia tài sản chung thì họ phải chịu án phí đối với phần tài sản có tranh chấp như đối với vụ án dân sự có giá ngạch tương ứng với giá trị phần tài sản mà họ được chia. Trường hợp tại thời điểm Tòa án giải quyết, các đương sự có tài sản chung nhưng không thống nhất phân chia và yêu cầu Tòa án giải quyết thì không có vướng mắc gì. Tuy nhiên, đối với trường hợp đương sự yêu cầu chia tài sản chung nhưng tài sản này không còn. Vậy bên đương sự đã từng quản lý tài sản chung đó có phải chịu án phí chia tài sản chung không thì thực tiễn vẫn còn nhận thức khác nhau.

Các quan điểm trái chiều

Quan điểm thứ nhất: Tuy vợ chồng đang có tài sản chung nhưng không thỏa thuận được việc phân chia và thống nhất yêu cầu Tòa án giải quyết. Trong vụ án nêu trên, xét về phạm vi khởi kiện, chỉ có ông Văn mới là bên yêu cầu bà Hoa phải trả cho ông ½ tài sản chung vì bà Hoa là người quản lý số tiền này. Do đó, Tòa án chỉ xem xét yêu cầu này của ông Văn là có buộc bà Hoa phải trả cho ông Văn số tiền 150 triệu đồng hay không? Còn bà Hoa không có yêu cầu Tòa án phải chia cho bà 150 triệu đồng.

Quan điểm thứ hai: Cả hai ông bà đều đã thống nhất là có tài sản chung là 300 triệu đồng. Mặc dù bà Hoa cho rằng số tiền này không còn nhưng đồng ý chia cho ông Văn là 150 triệu đồng. Nên số tiền bà Hoa được hưởng là 150 triệu đồng. Vì vậy, bà Hoa phải chịu án phí tương ứng với số tiền bà Hoa được hưởng như đối với ông Văn là: 150 triệu đồng x 5% x ½.

Hơn nữa, có căn cứ xác định trong thời gian ly thân, bà Hoa đã chi tiêu hết số tiền 300 triệu đồng. Nhưng vì bà Hoa chi tiêu không có sự bàn bạc với ông Văn nên bà Hoa phải trả lại cho ông Văn số tiền 150 triệu đồng. Do đó, chỉ có ông Văn mới phải chịu án phí đối với phần tài sản chung ông Văn được hưởng do yêu cầu của ông được Tòa án chấp nhận. Còn bà Hoa không phải chịu án phí do bà Hoa không có yêu cầu chia tài sản chung. Đồng thời, do tại thời điểm giải quyết, số tiền mà bà Hoa quản lý trước đó không còn nữa.

Quan điểm thứ ba: Tuy có có căn cứ xác định trong thời gian ly thân, bà Hoa đã chi tiêu hết số tiền 300 triệu đồng. Nhưng vì bà Hoa chi tiêu số tiền này vào mục đích chăm lo cuộc sống sinh hoạt chung của gia đình, cũng như chi phí điều trị cho bà là rất cần thiết, cấp thiết và hiển nhiên không cần phải có có sự bàn bạc hay trao đổi trước với ông Văn nên bà Hoa không phải trả lại cho ông Văn số tiền 150 triệu đồng vì các khoản chi này vợ chồng đều phải có nghĩa vụ liên đới thực hiện nghĩa vụ chung của vợ chồng đối với việc chăm lo gia đình và chăm lo người thân. Do đó, Tòa án không nên chấp nhận yêu cầu của ông Văn mà phải giải thích quyền và nghĩa vụ chung của vợ chồng trong việc duy trì cuộc sống của gia đình và do không thụ lý giải quyết chia thì các bên cũng không không phải chịu án phí vì số tiền mà bà Hoa quản lý trước đó không còn nữa.

Rất mong Quý Thầy Cô và các em sinh viên thân mến cùng nghiên cứu trao đổi thêm vấn đề nêu trên dưới góc độ pháp lý học thuật.

Tác giả: ThS.Nguyễn Hoài Bảo

Giảng viên Khoa Luật – Trường ĐH Văn Lang

Chú thích

(*) Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 ban hành ngày 30 tháng 12 năm 2016 Quy định về mức thu, miễn, giảm, thu nộp quản lý và sử dụng án phí và lệ phí Tòa án.

(*) Thông tin về nhân thân của chủ thể tiến hành tố tụng, đương sự tham gia tố tụng đã được tác giả mã hóa, thay đổi để không làm ảnh hưởng đến việc tiết lộ thông tin của khách hàng khi không được phép theo quy tắc đạo đức hành nghề của luật sư.

(**) Bài viết thể hiện quan điểm nghiên cứu của cá nhân tác giả, không đại diện cho Khoa Luật.

Biên tập: ThS. Cao Ngọc Sơn.

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *